จำได้ไหมตอนสมัยเรายังเด็กคุณพ่อคุณแม่ก็ปลูกฝังให้รู้จักการเก็บออม เริ่มโดยการมีกระปุกออมสิน เห็นไหมว่า เราถูกปลูกฝังเรื่องการออมตั้งแต่ยังเด็ก แม้กระทั่งโรงเรียนก็ยังปลูกฝังการเก็บเงิน ไม่ว่าจะเป็นการหยอดกระปุก , เก็บเงินไปฝากธนาคารออมสินในวันเด็ก เป็นต้น ซึ่งเป็นวิธีง่ายๆ ที่ถูกปลูกฝังนิสัยการออมตั้งแต่ยังเล็ก

แต่ในปัจจุบันการเรียนการสอนเรื่องการออมนั่นเป็นสิ่งที่น่าจะไม่เพียงพอกับการเงินปัจจุบันในโลกที่มีวิวัฒนาการทางการเงินที่เปลี่ยนไปมากจากอดีต ทั้งเรื่องดอกเบี้ย , ภาษี , เงินเฟ้อ เงินใช้ยามฉุกเฉิน , เป้าหมายทางการเงิน และอื่นๆอีกมากมาย ที่ต้องเรียนรู้เพิ่มเติมและต้องทำความเข้าใจกับการเงินในปัจจุบัน

พ่อแม่หลายๆคนคิดว่าตัวเองไม่ได้จบเรื่องการเงิน ไม่มีความรู้เรื่องการเงินมากนัก จะสอนลูกอย่างไรแล้วต้องสอนเรื่องอะไรบ้าง ถ้าสอนผิดชีวิตเปลี่ยน เช่นเดียวกัน

วันนี้เราจะมาสอนเทคนิคง่ายๆ ในการสอนการเงินให้ลูก และคนทั่วๆไปกันด้วย

“ 5 รู้ ” มาดูกันว่า 5 รู้จะมีอะไรบ้าง

1 “ รู้หา ”

ลูกต้องเรียนรู้ว่าเงินไม่ได้อยู่ดีๆก็มีเงินมาใช้ จะมีเงินได้ต้องทำงาน มีอาชีพสุจริต ที่ทำแล้วผลตอบแทนคือรายได้ เมื่อลูกโตขึ้น ลูกก็ต้องทำงานเช่นเดียวกันจึงจะมีรายได้หรือเริ่มให้ลูกมีรายได้จากการทำงานดล็กๆน้อยๆเช่น ช่วยพ่อแม่ขายของ ดึงผมขาวให้คุณยาย เป็นต้น ให้ลูกภูมิใจว่าตนมีความสามารถในการหารายได้ ดังนั้นรายได้ที่แท้จริงของลูกไม่ใช่จากการขอเงินจากพ่อ, แม่ เช่นเดียวกันพ่อแม่ต้องทำงานจึงได้รายได้มาเพื่อเลี้ยงดูครอบครัว แล้วหน้าที่ลูกที่ต้องทำคือตั้งใจทำหน้าที่ของลูกให้เต็มที่ ไม่ว่าจะเป็นการช่วยเหลืองานบ้าน ตั้งใจเรียนหนังสือ เป็นเด็กดี เพื่อ พ่อแม่จะได้ไม่กังวลที่จะทำหน้าที่ของพ่อแม่ได้เต็มที่เช่นเดียวกัน

2 “ รู้ใช้ ”

พอมีเงินจากการทำงานหรือได้เงินค่าขนมมา จะจัดสรรอย่างไร จะซื้อของที่อยากได้ ทั้งหมดได้ไหม! จะอดใจไว้ไม่ซื้อทุกอย่างที่อยากได้ ได้ไหม? ของที่ซื้อมาทนทานใช้ได้นานไหม? ของดีไม่จำเป็นต้องแพงเสมอไป ของถูกไม่ใช่ว่าจะมีคุณภาพต่ำทุกชิ้น การรู้จักเลือกซื้อของ ซื้อของที่จำเป็นจริงๆ ไม่ได้ซื้อเพราะอยากได้แค่ชั่วครั้งชั่วคราว ตัวอย่างเช่น พ่อแม่ชาวเยอรมันจะสอนลูกการซื้อของใช้ถึงแม้จะราคาสูง แต่ถ้ามองถึงความคุ้มค่าในการใช้ความคงทนแข็งแรง ซึ้งการซื้อของแพงก็ไม่ใช่เรื่องผิดเสมอไป แต่ดูจากประโยชน์จากการใช้เป็นสำคัญ

3 “ รู้เก็บ ”

การปลูกฝังเรื่องการออมให้เด็กตั้งแต่ยังเล็กอยู่เป็นเรื่องที่พ่อแม่ต้องทำความเข้าใจกับลูกน้อยเพราะเด็กยังไม่รู้ ยังไม่มีความเข้าใจ ว่าจะเก็บเพื่ออะไร แล้วต้องทำไมต้องเก็บออมด้วย? การที่อธิบายให้เด็กเข้าใจนั้นเป็นเรื่องไม่ง่ายเลย การอธิบายให้เด็กน้อยฟังนั้นต้องมีความเรียบง่ายให้เห็นภาพ นอกจากสอนประโยชน์เรื่องการออมแล้ว ยังต้องปลูกฝังความมีวินัยเรื่องการออมด้วย เพื่อเสริมสร้างวินัยการออมและสร้างวินัยการออมที่ดีในอนาคตอีกด้วย

4 “ รู้ลงทุน ”

เมื่อลูกรู้จักการเก็บเงินแล้ว การสอนเรื่องการลงทุนอาจจะไม่ได้ยากแล้ว เช่น เมื่อเด็กๆเก็บออมจากเงินค่าขนมในแต่ละวันในกระปุกออมสิน เมื่อถึงกำหนดระยะเวลาหรือครบตามจำนวนที่ต้องการแล้วเริ่มนำเงินไปฝากธนาคาร จะเห็นดอกเบี้ยจากเงินที่นำไปฝากเมื่อน้องๆโตขึ้นก็ค่อยๆ สอนเรื่องการลงทุนที่ได้ผลตอบแทนที่มากขึ้นได้ แต่สิ่งที่สอนควบคู่ไปด้วยก็คือเรื่อง “ความเสี่ยง” ผลตอบแทนสูงจะตามมาด้วยความเสี่ยงที่จะได้ผลตอบแทนไม่ตรงกับที่คาดหมายไว้ ( high risk high return ) เงินที่ออมไว้นั้นมีเป้าหมายทางการเงินที่จะใช้ไหม? ระยะเวลานี้จะใช้เงินเมื่อไหร่? ตรงกับวัตถุประสงค์ที่จะเก็บหรือเป้าหมายที่จะใช้เงินด้วยไหม?

5 “ รู้เท่าทัน ”

ปัจจุบันมิจฉาชีพมีมากมาย มาในหลากหลายรูปแบบ ดังนั้น เราจึงต้องสอนให้รู้จักเท่าทันมิจฉาชีพและรู้เท่าทันการลงทุนในโลกปัจจุบัน การลงทุนที่ได้ผลตอบแทนสูงเกินจริง หรือการลงทุนที่ไม่มีสถาบันที่ได้รับความน่าเชื่อถือที่ได้มาตรฐานมาควบคุมดูแล ก็ต้องระวังและหาข้อมูลการออมและการลงทุนให้เข้าใจอย่างถ่องแท้ ยิ่งในโลกปัจจุบัน การเข้าถึงสื่อ social ได้ง่ายมากขึ้น ทำให้เป็นภัยไซเบอร์ได้ง่าย อย่าเปิดเผยข้อมูลส่วนตัว , ครอบครัว , หรือรับสายพูดคุยกับคนแปลกหน้า อย่ากดลิงค์ หรือ pop up ที่ไม่รู้จัก เราต้องฉีดวัคซีนให้ลูกตั้งแต่วัยเด็ก โดยเฉพาะการลงทุนที่ได้ผลตอบแทนเกินจริงจูงใจให้ลงทุนเป็นสิ่งต้องพึงระวัง

ดังนั้นเรื่องการสอนลูกเรื่องการเงิน ไม่มีอะไรที่ตายตัว ขึ้นอยู่กับครอบครัวแต่ละครอบครัว ที่จะสอนให้เหมาะสมกับบริบทและสภาพแวดล้อมของแต่ละครอบครัว ที่สำคัญการทำให้ลูกเห็นเป็นตัวอย่างนั้นดีกว่าการสอนเพียงอย่างเดียว การที่พ่อแม่เป็นตัวอย่างที่ดีให้กับลูก ( lead by example ) ลูกจะซึมซับได้มากกว่า การสอนเพียงอย่างเดียว เรื่องการเงินเป็นเรื่องที่สำคัญที่ต้องปลูกฝังตั้งแต่ยังเยาว์วัยเพื่อหล่อหลอมให้มี Mindset ของการออมและการลงทุนอย่างถูกวิธีและมีวินัย

ขอเป็นกำลังใจให้พ่อแม่ทุกท่านที่อยากวางแผนในการสอนสร้างMindset ที่ดีเรื่องการวางแผนการเงินให้กับลูก